Lembata

Het hout wordt voor de luiken omhoog getrokken terwijl de donkere wolken en regenbui over ons heen trekt. Het jongetje naast me graaft zijn hoofd dat gloeit van de koorts dieper in mijn zij. Terwijl de mensen van het dek zich naar binnen wurmen, probeert Rokas een weg te vinden naar buiten. Tegen de stroom mensen in om onze tassen die op de motorbike liggen, droog naar binnen te halen. Langzaam komt het eiland in de vorm van een strook palmbomen met ruig strand in zicht. De regen is inmiddels gestopt en we sluiten aan in de rij mensen met koffers, dozen en tassen. De scooters worden van boord getild en de passagiers zigzaggen er tussendoor om aan wal te geraken. De motorbike is snel gevonden en tussen de stroom mensen, auto's en scooters door, rijden we de haven uit. Ik druk me zoveel mogelijk tegen de tas van Rokas aan, twee personen met twee backpacks en een kleinere rugzak past net (niet eigenlijk) op een motorbike.

De breed lachende gezichten en 'hello misters' vliegen ons om de oren terwijl we het ruige eiland oprijden. We maken een aantal stops om hotels te vergelijken en ik kan je zeggen dat het op-, af-, op-, af-, op en afstappen geen pretje is. Dus we laten onze tassen bij een van de accommodaties staan om de laatste homestay te checken. We worden achterom geleid, tussen de kippen door en achter de man met tanktop naar de goedkopere kamers aan. Zodra de deur van de kamer open gaat, vliegen de muggen ons tegemoet. Er staan twee houten bedden in de kamer, zonder matras. Maar daar kan iets aan gedaan worden geeft de eigenaar aan. We gaan voor de eerste optie, hotel Rejeki waar zowel een stopcontact in de kamer is als een fan. En twee bedden mét matras.

Richard, de eigenaar van het hotel helpt ons met werkelijk alles. Zo rijdt hij voor ons uit, alleen om een warung aan te wijzen waar je goede tahu tempé penyet kan eten. Hij neemt ons om 6 uur 's ochtends mee naar een verlaten strand voor een duik in zee. Brengt me naar een fruitstalletje verderop in de stad, besluit dat dit fruit te duur is om me vervolgens bij de markt af te zetten. Belt diverse keren met verschillende mensen om de boottijden en mogelijkheden te checken. Alles alsof het heel vanzelfsprekend is en zonder ook maar iets terug te verwachten.

De eerste dag in Lembata maken we kennis met Achan als we hem de weg vragen naar het toeristenoffice. In Indonesië kan je echter niemand de weg vragen zonder dat er een gesprek volgt of aan vooraf gaat en met Achan is dat niet anders. We worden uitgenodigd om bij hem thuis te komen lunchen maar we bedanken (10 keer) vriendelijk omdat we eerst moeten uitzoeken wanneer de boot gaat voor de verdere reis. Als we na ruim een uur zoeken en rondvragen tot de conclusie komen dat het toeristenoffice alleen op google maps bestaat, nemen we plaats op een plastic krukje op de stoep voor de kopieerwinkel om een plan te bedenken. En uiteraard staat daar vanuit het niets, Achan weer voor onze neus. Hij pakt ook een krukje en komt er gezellig bij zitten, terwijl hij ons gesprek volgt. Vol geduld. Na zo een 20 minuten overleg zit Achan er nog steeds en zoals geduld beloond wordt, bezwijken we onder de mentale druk en volgen we hem op zijn scooter naar zijn huis.

We nemen plaats op de betonnen vloer, maken kennis met zijn 12 jaar jongere vrouw en zoontje en krijgen een glas limonade. Af en toe komt er een hoofd van een buurman of buurvrouw om de hoek kijken en het buurmeisje Cici komt er vol nieuwsgierigheid en de meest open lach bij zitten. Half in bahasa en half in Engels brengen we er de middag door in zijn huis, met koffie, een bak jagung goreng en jagung titi van de buren. Waarbij vooral gelachen wordt om de wens voor een Europese man voor Cici want de Indonesische mannen zijn maar lui en er volgt een waslijst aan criteria waar de Europese man aan moet voldoen. Maar goed om te zien dat deze jonge vrouw afwijkt van het gebaande pad van de Indonesische traditie die zo vanzelfsprekend is. Trouwen met een bruidsschat waar meestal ook een aantal paarden bij komen kijken en goud, ivoor afhankelijk van de regio. Vervolgens verhuizen naar de familie van de man om in het huis de taken van de vrouw op zich te nemen. Wat betekent het huishouden, alles in de keuken, het grootbrengen van de kinderen. De diepgewortelde taakverdeling gaat zo ver dat als er bezoek is, er op de vrouw wordt gewacht of er een buurvrouw wordt ingeschakeld om koffie te maken en serveren. Af en toe moet ik mijn neiging om in opstand te komen onderdrukken als er op verschillende momenten alcohol of sigaretten aan Rokas wordt aangeboden en ik gewoonweg word overgeslagen. Niet dat ik zou willen, maar alleen al het feit dat het niet wordt aangeboden omdat ik vrouw ben. Ook als we een aantal dagen later op Achan zijn verjaardag worden uitgenodigd, met alle buren en een gigantische muziekinstallatie voor het huis op de grond zitten. Gekookte banaan met groene sambal en gefrituurde tempé eten. En ik als enige vrouw een laagje van de Moke krijg die we als presentje mee hebben gebracht. En bij het tweede rondje gewoonweg wordt verkondigd dat ik genoeg heb gehad. En ik vervolgens wordt overgeslagen. Terwijl ik glimlach verberg ik mijn verbazing, verontwaardiging, interne opstand en lachbui om de situatie.

In Lembata is er de vulkaan Ile Ape die we willen beklimmen. Doordat we voor de beklimming een oud dorp moeten passeren, vragen we toestemming aan Bapa Matteüs in het dorp om de tocht zonder gids te maken. De toestemming krijgen we echter niet omdat er verschillende mensen verdwaald zijn en vermist nadat de tocht zonder local gemaakt werd. De bevolking gelooft erin dat je de top als bezoeker alleen kunt bereiken als een local je er brengt. Gelukkig is daar Achan die ons eerder al heeft aangeboden als gids te kunnen fungeren. Dus om 2.45 uur gaat de wekker, eten we een banaan en stappen op de motor om Achan om 3.00 uur op het afgesproken punt te ontmoeten. Die er natuurlijk nog niet is dus rijden we naar zijn huis. 5 van zijn buren die de vulkaan nog nooit hebben beklommen blijken ook mee te gaan en met 4 brommers rijden we naar het dorp aan de voet van de vulkaan om met zaklampen de tocht omhoog te starten.

Een steile klim begint en al snel gaat de eerste laag kleding uit. Een van de mannen heeft last van zijn buik, voelt zich zwak en keert terug met zijn vrouw. Na zo een 1,5 uur klimmen, passeren we kampung lama waarna de tocht door de jungle begint. Langzaamaan wordt het licht, kunnen de zaklampen uit en zien we de mooie uitzichten met de vorm van het eiland en de zee. Het pad slingert over de helling van de vulkaan, soms wat omhoog, omlaag door de tropische jungle met palm- en bananenbomen. Op een gegeven moment komen we langs een tros bananen waar Achan een banaan voor Rokas, mij en zichzelf afbreekt. Als de drie buren ons bereiken, slaan ze de banaan af onder het mom 'het is niet van ons'. Terwijl we daar een korte pauze houden, loop ik wat vooruit voor een wc stop en vergeet om toestemming te vragen aan de natuur. Wat heel gebruikelijk is volgens de cultuur in Flores zoals we eerder leerden. Net als toestemming vragen bij het binnengaan van een huis, het beginnen aan een maaltijd/ glas drinken of passeren van mensen. We vervolgen onze weg en nog geen twee minuten later, raakt Achan de weg kwijt. Er is geen duidelijk pad meer en we besluiten terug te lopen. Het pad waar we echter vandaan kwamen, lijkt verdwenen. De drie mannen lopen verschillende kanten op om het pad terug te vinden - dat echt niet ver weg kan zijn. Rokas wordt door bijen gestoken terwijl ik met de andere twee meiden omringd wordt door een zwerm muggen waar geen antimug tegenop kan. Daar staan we dan. Met z'n allen in de jungle, zonder duidelijke weg om te vervolgen. Weg oriëntatie. Vol ongeloof. Zonder een zichtbaar pad. Waren het de bananen die we aten of mijn wc bezoek?

We besluiten af te dalen, door de dichte jungle, over boomstammen en grote bananenbladeren naar beneden. Tot ieders vreugde bereiken we na niet al te lange tijd een pad dat we eerder hebben gelopen. Herken ik de platgestampte bloem en drie kokoshulzen waardoor ik zeker weet dat we goed zitten. Rokas zoekt de trail op zijn telefoon op en het blijkt dat we hier ver van verwijderd zijn. We besluiten dit te gaan volgen en dit betekent dat we een groot deel van de afgelegde wandeling terug lopen om een gemist pad, omhoog te volgen. Inmiddels is het 8 uur als we de gemiste afslag bereiken en aan het tweede deel van de klim van de vulkaan beginnen. Wat zowel fysiek als mentaal een zware klim wordt waarbij mijn grenzen worden bereikt en verlegd. Hitte. Pijn. Doorweekt van het zweet. Vol met jeukende muggenbulten. Door jungle, eucalyptus bos, een steile grasvlakte en het laatste stuk over rotsen en losse stenen. 

Uitgeput. Het niet meer zien zitten. Stoppen en doorgaan. Dan als ik rook om de hoek zie komen en dichter en dichter bij de top kom, kan ik mijn ogen niet geloven. Fel groen en geel steekt af tegen de zwarte kleur van de vulkaan. Vol nieuwe energie kom ik boven aan waar Achan aan het bijkomen is en wel een biscuitje kan gebruiken. Twee minuten rusten is voldoende en vol adrenaline loop ik langs de witte zandvlaktes naar Rokas die al even boven is. Wat een overwinning en wat een beloning na ruim acht lange uren 'wandelen'. We genieten van het uitzicht over Lembata, de zee, de groene kustlijn met lichte stranden. De onwerkelijke gewaarwording van de rook die van de vulkaan blijft komen en elke seconde een ander beeld geeft met zijn geel, groene en zwarte kleur.

De wolken trekken op en voor we het weten is er niks meer te zien van het uitzicht, we begeven ons in de mist en wachten met afdalen tot het weer wat is opgeklaard. Blij op de terugweg te zijn met zere lijven die mankementen beginnen te geven. Water dat opraakt. Achan die ons opwacht met een paar uit de boom geplukte kokosnoten. Die binnen een minuut op zijn. Het laatste uur waarbij alles zeer doet bij elke stap. Voor het dorp passeren we locals die pinda's aan het oogsten zijn en krijgen een hand vol pinda's mee voor het laatste stuk. Om 17.00 uur, na ruim 13 uur lopen, bereiken we het dorp. Waarbij de buurjongen van Achan de twee meiden met de scooter ophaalt die met blessures achterop zijn geraakt. We drinken water, halen eten en nog nooit heeft een koude bucketshower zo goed gevoeld. Vol verbazing stap ik de volgende morgen zelfs redelijk soepel uit m'n bed.